9 Mayıs 2013
ARÜ, AB İLE ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI’NIN OPERASYON TEKLİF ÇAĞRISI’NA YANIT VERDİ
KÜNİB’TEN TÜRKOLOJİ İÇİN KRİTİK TOPLANTI
2009 yılında Ardahan Üniversitesi öncülüğünde 7 üniversite ile kurulan ve üye sayısını kısa sürede 50’nin üzerine çıkaran Kafkasya Üniversiteler Birliği’nin (KÜNİB), 6-8 Mayıs 2013 tarihleri arasında Eskişehir’de “KÜNİB Türkoloji Bölüm Başkanları Toplantısı”nda bir araya gelen Türkologlar, Türkoloji alanıyla ilgili değerlendirmeler ve önerilerde bulundu.
KÜNİB Başkanı ve Ardahan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz’ın başkanlığında 6 Mayıs 2013 tarihinde gerçekleştirilen “Yuvarlak Masa Toplantısı” ve 7 Mayıs 2013 Salı günü “Kafkasya ve Orta Asya Coğrafyasında Türkolojinin Sorunları-Çözüm Yolları ve İşbirliği İmkanları” konulu KÜNİB Türkoloji Bölüm Başkanları Toplantısı’nın açılış konuşmalarının ardından başlayan oturumlarda, Türkoloji’nin sorunları ve bu sorunlara çözüm önerileri gündeme getirildi. Ayrıca oturumlar sonunda bir sonuç bildirgesi açıklandı.
Öğleden sonra saat 13.30’da Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Prof. Dr. Fazıl Tekin Konferans Salonu’nda başlayan oturumlara; KÜNİB Başkanı ve ARÜ Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, KÜNİB Genel Sekreteri ve ARÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Orhan Söylemez, Osmangazi Üniversitesi Rektör Yardımcısı Bahattin Acat, yurt içinden ve yurt dışından gelen 43 Türkolog katıldı.
KÜNİB Başkanı ve ARÜ Rektörü Prof. Dr. Ramazan Korkmaz’ın başkanlığını yaptığı “Dede Korkut” oturumunda Türkoloji ile ilişkili olarak Türk dili, Türk Kültürü, Türk Edebiyatı çerçevesinde çeşitli fikirler gündeme getirildi. Oturumda Dede Korkut anlatılarından bahsederek konuşmasına başlayan KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz, Dede Korkut anlatılarının Türk edebiyatının ana çekirdeğini oluşturduğunu vurgulayarak, bu anlatıların fenomonolojik, dilbilimsel ve söylembilimsel açıdan gündeme alınması gerektiğini bildirdi.
“Dede Korkut anlatıları Türk halkları için mukaddestir”
Oturumda konuşan Prof. Dr. Celil Nagiyev ise, Dede Korkut anlatıları üzerinde durarak; Dede Korkut anlatılarının bütün Türk halkları için mukaddes olduğunu belirtti. “Bu güne kadar dünyanın çeşitli yerlerinde Dede Korkut ile ilgili büyük işler yapılmış, metinler birçok dile tercüme edilmiştir.” diye konuşan Nagiyev, Dede Korkut gibi Türk kültürüne ait birçok anlatının Türk topluluklarını birleştirici bir özellik taşıdığını vurguladı.
Giresun Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Metin Akar ise, Türkoloji’nin gelişimine ve üniversitelerin sorunlarına değindi. Prof. Dr. Akar, “İklimi, fiziki imkanları ve çevre durumu uygun olan üniversitelerde her yıl, yaz aylarında Türkçe kursları açılabilir. Böylelikle farklı ülkelerden gelen öğretim üyeleri ve öğrencilerin kaynaşmalarının sağlanabileceği gibi Türk Dili’nin öğrenimi de sürekli geliştirilebilir. Genç akademisyenler içerisinde başarılı olanlar da ödüllendirilebilir.” şeklinde önerilerde bulundu.
Kırgızistan Manas Üniversitesi Doç. Dr. Burul Sagınbayeva ise, Türkoloji ile bağlantılı olarak edebiyat, tarih ve dil alanlarında yoğun çalışmalar yapılması ve bunun Türkoloji açısından yararlı sonuçlar doğuracağını belirterek, bu konuda Kırgızistan Manas Üniversitesi’nden bir takım örnekler verdi: “Türk Cumhuriyetleri arasında bir köprü görevi gören Kırgızistan Manas Üniversitesi en önemli Türkoloji Merkezi haline gelmiştir. Binlerce öğrenci bir sene içerisinde Kırgızca ve Türkçe öğrenmiştir. Dolmuşlarda, sokaklarda artık birbirleriyle anlaşıyorlar. Kırgızistan’da son zamanlarda dil konusunda çok güzel kitaplar yazılıyor.”
Oturumun sonunda konuşmacılara KÜNİB Başkanı Prof. Dr. Korkmaz tarafından teşekkür belgesi takdim edildi.
“Türkoloji alanıyla ilgili 1926 yılından bu yana hiçbir mesafe kat edilemedi”
Dede Korkut oturumundan sonra saat 15.30’da başlayan “Yunus Emre” oturumunda ise Türkoloji alanıyla ilgili çeşitli konular masaya yatırıldı. Oturum başkanlığını yapan Fırat Üniversitesi Öğretim Üyesi Ahmet Buran, 1926 yılında Azerbaycan’ın Başkenti Bakü’de yapılan I. Uluslararası Türkoloji Kurultayı’nda Türk Dünyasında ortak alfabe, ortak yazı dili, Türk Lehçeleriyle ilgili gramer ve sözlüklerin hazırlanması, tarihi metinlerin yayını neşri, Türkoloji’nin geliştirilmesi gibi çeşitli kararların alındığını, ancak hiçbir mesafe kat edilemediğini savundu.
Doğu Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Faruk Huyugüzel ise oturumda Kıbrıs’taki Türkoloji çalışmaları hakkında çeşitli bilgiler vererek, daha sonra Türkoloji’yle ilgili bir takım önerilerde bulundu. Prof. Dr. Huyugüzel, “Sağlam bir terminolojiye sahip olmamız gerekiyor. Sistematiklik konusunda önemli eksiklik var. Dil teorileri konusunda yeterli bilgiye sahip değiliz. Çağdaş Türk Edebiyatı kürsüsünün konulması gerekiyor. Bu bölümlerin bir şekilde Üniversitelerimize girmesi gerekiyor. Çağdaş Türk Edebiyatı konusunda uzmanlar yetiştirmeliyiz.” diyerek konuşmasını tamamladı.
“İran’daki Türkoloji çalışmaları büyük zararlar gördü”
Oturumda İran’da Türkoloji’nin gelişmesi ve tarihi süreçleri hakkında bilgiler veren MOHEG Türkoloji Merkezi’nden Prof. Dr. Kadir Güldiken ise, Türkoloji’nin İran’da ulus devlet düşüncesinin sonucu olan siyasi gelişmeler neticesinde 1819’dan itibaren başladığını belirterek, “Türkoloji çalışmaları İran’da 1945-46 yıllarında en yüksek noktaya ulaşmıştır. Sonrasında Türklük, Pehlevi dönemi baskılarının da etkisiyle izmihlâl yaşamıştır. Kasım 1946’da yaşanan kitap yakma olayında, Türkçe yazılmış binlerce kitabın kül edilmesi sonucunda İran Türklüğü ve İran’daki Türkoloji çalışmaları büyük zararlar görmüştür” diyerek Türkoloji’nin İran’daki durumuyla ilgili tarihsel ve toplumsal süreçlerle ilişkili olarak çeşitli değerlendirmelerde bulundu. Oturumda Moheg Enstitüsü’nün çalışmalarından da bahseden Prof. Dr. Güldiken, Türkoloji çalışmalarının devamı amacıyla 2004 yılında Gazi üniversitesi ve Ankara üniversitesi ile birlikte ortak çalışmalar yaptıklarını ve her yıl 600-700 kişiye Türkçe öğrenme imkanı sunduklarını bildirdi.
“Kırım’da büyük bir Türkoloji Fakültesi kurmak istiyoruz.”
Kırım Devlet Pedagoji Üniversitesi Doç Dr. Leniyara Selimova, oturumda “Kırım Tatarları ve Kırımda Türkoloji’nin Sorunları”ndan bahsederek, “Amacımız Kırım’da Türklüğün bulunduğu kırım yarımadasında büyük Türkoloji fakültesi kurmaktır. Türk kültürü edebiyatı, Türk Halk Edebiyat ve Türk lehçeleri sahalarında araştırmalar yapılmaktadır. Kırımın çok dilli ortamının etkisiyle paralel dillerden etkilenen gençlerimize Türkçe vasıtasıyla Türklük bilinci törelerimiz ve geleneklerimizi verme amacındayız.” diyerek fikirlerini belirtti.
Oturumda konuşan ARÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Orhan Söylemez ise, söz konusu toplantılarda Türkoloji bölümünün ve üniversitelerin çeşitli sorunlarının dile getirildiğini belirterek, bu noktada KÜNİB’in çözüm içeren çeşitli projelerine değindi. Dünyada Erasmus Değişim Programı’na alternatif bir program olarak nitelenen “Mevlana Değişim Programı”nı bu bağlamda örnek gösteren Prof. Dr. Söylemez, üniversitelerin KÜNİB gibi küresel ve bölgesel çapta büyük roller üstlenen oluşumlarla birlikte hareket etmesinde büyük fayda olduğunu söyledi.
Sunumların ardından, Batum Shota Rustaveli Devlet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Irakli Baramidze, Türkoloji Bölüm Başkanları Toplantısı’nın sonuç bildirgesini açıkladı. Bildirgede hem yurt içi hem de yurt dışındaki Türkoloji çalışmalarının her türlü desteklenmesinden, KÜNİB üyesi üniversitelerin ilgili bölümleri aracılığıyla uluslararası akademik bir yayın organının başlatılmasına kadar bir dizi öneriler yer aldı.
Programın ardından toplantıya katılan bölüm başkanlarına teşekkür belgeleri takdim edildi. Daha sonra toplu hatıra fotoğrafı çektirilmesiyle toplantı sona erdi.
|
